mgr Joanna Mrugalska – fizjoterapeuta, oligofrenopedagog , nauczyciel wychowania przedszkolnego i wczesnoszkolnego, studia podyplomowe w zakresie: Wspieranie rozwoju i edukacja osób ze spektrum autyzmu, tyflopedagog, arteterapeuta , terapeuta zajęciowy
——————————————————————–
W naszym przedszkolu już od 2011 roku  prowadzone są indywidualne zajęcia rewalidacyjno- wychowawcze dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim, a od 2019 r. realizowane były zajęcia rewalidacyjne zgodnie z orzeczeniami z Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej.

Ogólna charakterystyka zajęć rewalidacyjno – wychowawczych

  • Zajęcia rewalidacyjno – wychowawcze są specyficzną formą realizacji obowiązku rocznego przygotowania szkolnego przez dzieci z upośledzeniem umysłowym stopnia głębokiego. Organizowane są dla dzieci i młodzieży w wieku od 3 do 25 lat.
  • W toku prowadzenia zajęć nie wyodrębnia się etapów edukacyjnych, uczniowie nie podlegają przepisom oceniania, klasyfikowania i promowania, nie otrzymują świadectw, nie obowiązuje ich żadna podstawa programowa.
  • Zajęcia prowadzone są na podstawie indywidualnego programu opracowanego przez nauczyciela prowadzącego, przy współpracy ze specjalistami i rodziną współpracującymi z podopiecznym oraz wskazań zawartych w orzeczeniu o potrzebie zajęć rewalidacyjno – wychowawczych

Celem zajęć jest:

• Wspomaganie wszechstronnego rozwoju.

• Rozwijanie zainteresowania otaczającą rzeczywistością.

• Uzyskanie samodzielności i niezależności od innych osób w funkcjonowaniu w życiu społecznym na miarę indywidualnych możliwości i potrzeb wychowanków.

Organizacja zajęć oparta jest na Orzeczeniu z Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej i realizowana na podstawie specjalnie opracowanego Indywidualnego Programu Edukacyjno -Terapeutycznego, w którym uwzględnia się:

1. Dobór optymalnych form pracy z dzieckiem głębiej upośledzonym umysłowo w zależności od rodzaju i złożoności zaburzeń oraz wieku dziecka.

2. Usprawnianie wszystkich zaburzonych funkcji poznawczych i ruchowych dziecka głębiej upośledzonego umysłowo .

3. Łagodzenie napięć emocjonalnych – pobudzanie do działania.

4. Budzenie w dziecku wiary we własne siły i możliwości sprawcze.

5. Prawidłowa diagnoza umiejętności podstawowych dziecka w trzech zakresach: percepcja słuchowa, wzrokowa, sprawność motoryczna (arkusz obserwacji dziecka).

6. Nawiązanie pozytywnych relacji z opiekunami dziecka ( wywiad z rodzicami).

7. Poznanie „ historii” dziecka, etapów jego rozwoju psychoruchowego, przyczyn zaburzeń i trudności rozwojowych ( wywiad z rodzicami).

8. Bieżąca kontrola postępów ucznia ( zeszyt obserwacji dziecka).

Dzieci upośledzone w stopniu głębokim wymagają specjalnego rodzaju edukacji, ponieważ każde z nich ma inny układ wrodzonych i środowiskowych czynników warunkujących rozwój. Należy pamiętać, że poza tym jest takie samo, jak inne dzieci. Czuje lęk, zagubienie, niezrozumienie nowych bodźców, a także potrzebuje bliskości drugiej osoby. Ważne jest, by z nim być i uczyć się rozpoznawać jego potrzeby, emocje oraz rozumienie świata. Tylko w taki sposób dajemy mu szanse rozwoju posiadanych umiejętności. Zajęcia rewalidacyjne mają głównie za zadanie zapobiec wykluczeniu tych dzieci i pozostawienie w ich zamkniętym świecie.

Podczas realizacji programu edukacyjno- terapeutycznego zastosowane są różne metody, formy pracy i środki dydaktyczne, kierując się ich przewidywaną skutecznością. Na każdym etapie pracy, począwszy od planowania, obowiązują zasady ortodydaktyki:

  • gruntowna znajomość dziecka i przychodzenie mu z racjonalną, specjalistyczną pomocą;
  • dostosowanie poczynań pedagogicznych do możliwości i potrzeb dziecka
  • indywidualizacja wymagań metod doboru środków dydaktycznych oraz organizacji i tempa pracy;
  • przystępność treści nauczania;
  • stopniowanie trudności

Codzienne zajęcia rewalidacyjno – wychowawczych obejmują przede wszystkim:

• naukę nawiązywania kontaktów w sposób odpowiedni do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka,

• kształtowanie sposobu komunikowania się z otoczeniem na poziomie odpowiadającym indywidualnym możliwościom dziecka,

• usprawnianie ruchowe i psychoruchowe w zakresie dużej i małej motoryki oraz wyrabianie orientacji w schemacie własnego ciała i orientacji przestrzennej,

• wdrażanie do osiągania optymalnego, możliwego do osiągnięcia poziomu samodzielności w podstawowych sferach życia,

• rozwijanie zainteresowań i wielozmysłowe poznawanie otoczenia, a także naukę rozumienia zachodzących zjawisk, kształtowanie umiejętności funkcjonowania w otoczeniu,

• kształtowanie umiejętności współżycia w otoczeniu innych osób,

• naukę celowego działania dostosowaną do wieku, możliwości dziecka oraz jego udziału w ekspresywnej aktywności.

W ramach prowadzonych zajęć pedagogicznych , logopedycznych, rehabilitacyjnych, wykorzystujemy elementy wielu metod i form terapii dostosowując jednocześnie do indywidualnych potrzeb każdego dziecka i w ramach indywidualnego programu . Oto niektóre z nich:

Stymulacja Polisensoryczna – stymulacja zmysłowa. Nauka wielozmysłowego doświadczania świata, która ma na celu wywołanie uczuć, uwrażliwianie zmysłów dotyku, węchu, smaku, wzroku czy słuchu.

Metoda ruchu rozwijającego Weroniki Sherbone – koncentruje się na kontakcie z drugim człowiekiem, komunikacji pozawerbalnej oraz aspekcie terapeutycznym, którego podstawą jest ruch. Duże znaczenie odgrywa tu poczucie bezpieczeństwa, jakie zapewnia dziecku osoba dorosła.

Program Aktywności Knillów – pozwala na nawiązanie kontaktu z dzieckiem, rozbudzaniu sprawności poznawczej oraz kształtowaniu orientacji w schemacie ciała. Dodatkową zaletą tej metody jest uzyskany, przez wprowadzenie muzyki, efekt orientacji w czasie oraz przewidywanie zdarzeń. Po pewnym czasie dziecko zaczyna łączyć bodźce słuchowe ze schematem i rodzajem wykonywanej czynności.

Metoda F. Affolter – opiera się na działaniu, którego celem jest rozwiązanie podstawowych codziennych działań, odbywa się to poprzez badanie wzajemnych relacji ja – otoczenie, na bazie doznań czuciowo – dotykowych. Aktywności te zmierzają w kierunku celowego poznania własnego działania. Narzędziem badania rzeczywistości jest dłoń, która jest nośnikiem komunikatu między światem otaczającym, a naszym umysłem.

Metoda instrumentalna – polega na pozytywnym wzmocnieniu poprawnych form zachowania się i osiągnięć po udanym wykonaniu zadania. Jest oparta na wzmacnianiu i wygłaszaniu, tzn. na uwarunkowaniach instrumentalnych. Podstawową zasadą tej metody jest doprowadzenie do pewnych czynności lub do ich zahamowania wywołanego ustaniem wzmocnienia.

Zabawy Paluszkowe – zabawy paluszkowe dostarczają dziecku doznań dotykowych, a także pozwalają poznać swoje ciało, nawiązać kontakt, zapewnić poczucie pewności i bezpieczeństwa.

Stymulacja systemu taktylnego – głównym zadaniem tej terapii jest dostarczanie kontrolowanej ilości bodźców sensorycznych w szczególności dotykowych i proprioceptywnych w taki sposób, by dziecko spontanicznie formułowało reakcje adaptacyjne poprawiające integracje tych bodźców.

Metody Pedagogiki Zabawy – oddziaływania terapeutyczne oparte na dowolnej zabawie dziecka. Zadaniem terapeuty jest obserwacja czynności wykonywanych przez dziecko. Zasady w tej metodzie: akceptacja dziecka, podążanie za nim, wytworzenie atmosfery swobody, rozpoznanie uczuć, szacunek, wprowadzenie ograniczeń oraz zasady nie dopuszczania do wyrządzania krzywdy innym.

Muzykoterapia – obejmuje wykorzystanie wpływu muzyki na psychofizyczny rozwój dziecka. Muzyka jest jednym ze sposobów uzewnętrzniania ludzkich przeżyć, emocji, dodatkowo uwrażliwia odbiór bodźców i wpływa na rozwój świadomości własnego ciała.

Rehabilitacja ruchowa- oprócz tradycyjnych ćwiczeń usprawniających oraz zapobiegających powstawaniu przykurczów i ograniczeń ruchowych , w trakcie zajęć wykorzystane są elementy metody Vojty, Bobathów oraz Integracji Odruchów dr S. Masgutovej.

Całkowity wachlarz form terapii jest znacznie szerszy. Przedstawione powyżej metody to tylko niektóre, najczęściej stosowane w naszym przedszkolu. Właściwy dobór poszczególnych sposobów postępowania terapeutycznego z dzieckiem każdorazowo podyktowany jest możliwościami psychofizycznymi osoby niepełnosprawnej oraz warunkami zewnętrznymi. W trakcie całego roku szkolnego zespół nauczycieli współpracuje z rodzicami . Wymienia się z nimi uwagami dotyczącymi postępów, zmian , reakcji na określone bodźce, planowania dalszej prac edukacyjnej i terapeutycznej.